ANKARA İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ

İnanç Turizmi


• Ağaç Ayak Camii
Ulucanlar Caddesi üzerinde bulunan camii, geniş bir avlu içinde yer alır. Su basmanı kısmına kadar moloz taş malzeme, onun üzerine ahşap hatıllı ve tuğla kerpiç duvarlıdır. Kitabesi olmayan camiinin 1705 tarihli olduğu tahmin edilmektedir. Cami, ahşap minberi, boyalı nakışları ile dikkati çeker. Ahşap işçiliği, geç devir üslubu gösteren desenleri ve alçı mihrap stili nedeniyle 17. yy sonu ile 18. yy başına tarihlenir. Eser
ahşap boyamalı minberi ve mihrabı ile önem kazanan geç dönem Ankara eserleri için tipik bir yapıdır.

• Ahi Elvan Camii
Samanpazarı semtindeki Ahi Mahallesi, Koyunbaba Sokağı’nda yer alan bu çok sade görünümlü cami, meyilli bir kayanın üzerine inşa edilmiştir. Duvarlarının alt kısmı taş, üst kısmı kerpiç, iç yapısı ahşaptır. Çatısı günümüzde kiremitle örtülmüştür. Yakın senelerde yapılan tamir ile içi ve dışı tuğla kaplama ile onarılmıştır. İlk yapılışı 14. yy sonunda olup 15. yy başında yenilenmiştir.
Dört sahanlı bazilikal plana sahip cami, büyük bir olasılıkla doğu giriş cephesinde tamamen yenilenerek bir sahanlık daralma görmüştür. Yenilenmiş olan minare, caminin kuzeybatısında duvara bitişik olarak yükselir. Kare kaidesi taş, silindirik gövdesi tuğladır ve tek şerefelidir. Dahilde ahşap düz örtü sistemi, bugün üzeri boyalı olan 12 ahşap sütun tarafından taşınır. Sütunlar düzenli aralıklarla yerleştirilmemiştir. Mermer sütun başlıkları Korint ve Dor tipi Roma dönemi devşirme malzemesidir. Cami içinde, kuzeyde yine ahşap olarak birinci sütun sırasına kadar uzanan bir alt kat ve ikinci sütun sırasına kadar uzanan bir üst kat
mahfili vardır. Sade giriş kapısı doğu cephesindedir. Kuzeyde üç mahfi bir de bugün kapalı olan bir kapı daha vardır. Ahşap minber güzel bir işçilik sergiler. Minber kitabesinden camiinin 1413 yılında yenilendiği, hamisinin Elvan ey Bin Mecduddin İsa olduğu, minberi Harputlu usta Mehmet Bin Beyazit’in yaptığı anlaşılmaktadır.

• Aslanhane (Ahi Şerafettin) Camii 
Samanpazarı semti Aslanhane Mahallesinde yer alan caminin görünümü çok sadedir ve cami iyi durumda zamanımıza ulaşmıştır. Taş duvarlıdır ve bugün üzeri sivri kurşun kaplama çatıyla örtülmüştür. Caminin doğusunda bulunan türbe külliyesi duvarına gömülü antik aslan heykeli sebebiyle Aslanhane Camii olarak da anılır. 13. yy başında Ahi kardeşler tarafından yaptırılmış ve 1289–1290 yılları arasında tamir ettirilmiştir. Planı uzunlamasına beş sahanlı bazilikal tiptedir. Orta sahın yan sahınlardan biraz daha yüksek ve geniş tutulmuştur. Tek şerefeli minare, caminin kuzeydoğu duvarına bitişik olup taş kare kaideli ve silindirik tuğla gövdelidir. Minare kaidesinde Roma devri malzemesi dikkati çeker. Haremin kuzeyinde yine ahşap olan kadınlar mahfili yer alır. Caminin biri doğuda biri batıda, diğeri de kuzeyde olmak üzere 3 girişi
vardır. Cami içi ahşap Selçuklu camilerinin 13. yüzyıldan kalan güzel bir örneğini vermektedir.

• Ahi Yakup Camii
İsmet Paşa Mahallesi Çamlıca Sokakta meyilli bir arazi üzerinde yer alır. Doğu cephesinde yer alan 11 basamaklı bir merdivenle çıkılan camii, taş temel üzerine kerpiçle yapılmış ve sıvanmış olup kiremit çatılı sade görünüşlü bir yapıdır. 1392 yılında Ahi Sinan oğlu Ahi Çelebi’nin oğlu Ahi Yakup imar ettirmiştir. 14. yy Ankara camileri için tipik olan mihrabı ile dikkati çeker. Yenilenme sonucu ilk karakterini kısmen kaybetmiştir.

• Alaaddin Camii
İç Hisar Mahallesinde Aktaş Sokağının başında yer alan cami basit görünümlüdür. Duvarları çok çeşitli devşirme antik malzemenin karıştırıldığı kesme ve moloz taş ile yapılmış olup üzeri sıvalı, kiremit çatılı bir yapıdır. Minber kitabesine göre, burada yer alan ilk cami 1178 tarihlidir. 14. ve 15. yüzyıllar ile yakın zamanlarda yapılan tamirlerde esas karakterini kaybetmiştir. Selçuklu hükümdarı Alaaddin döneminde tamir gören cami bu sebeple Alaaddin Camii adını almıştır. Alaaddin Camii özellikle 1178 tarihini taşıyan minberi, son cemaat yerinde bulunan antik sütun başlıkları ve kapı üzerinde yer alan 14. ve 15. yy tamir kitabeleriyle önem kazanan bir eserdir. Yapılan araştırmalara göre 13. ve 14. yüzyıllarda yenilenerek tarihi kimliğini kaybetmiştir.

• Azimi (İsmail Paşazade Hacı Esad) Türbesi
Cenab-ı Ahmet Paşa Türbesinin güneyinde yer alan bu kare planlı ve ahşap tavanlı türbenin büyük bir özelliği bulunmamaktadır. Tamamı tuğladan yapılmış olan eserin iki köşesi 2 m yüksekliğinde kesilmiş ve duvarlar ağaç hatıllarla desteklenmiştir. Pahlanmış olan köşelerde bir taş ve dört sıra tuğla kullanılmıştır. Türbeyi örten ahşap tavan ve kiremitli çatı çok sadedir. Kıble yönünde yarım silindirik mihrabın iki yanında iki
adet, Batı yönünde ise bir adet dikdörtgen pencere bulunur. Doğu kenarı ortasında bulunan ağaç kapının üzeri tuğladan sivri kemer alınlık şeklinde düzenlenmiştir. Türbede bir mezar bulunmakta ve mezar taşındaki kitabede 1171 tarihi okunmaktadır. Tavan pervazları 19. yy nakışları ile süslüdür.

• Cenabı Ahmet Paşa Camii
Mimar Sinan’ın Ankara’da tek eseri olan Cenabı Ahmet Paşa Ulucanlar semtinde yer alır. Tezkiret-ül Ebniye (Yapılar Tezkeresi, Mimar Sinan’ın Otobiyografyası Yazarı Şair Nakkaş Sai Mustafa Çelebi) ve Tuhfetü’l Mimarin adlı eserlerde bu caminin Mimar Sinan tarafından inşa edildiği belirtilmektedir. 1565 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın veziri ve Anadolu Beylerbeyi Cenabi Ahmet Paşa’nın ölümünden sonra yaptırılan cami, 1883, 1887 ve 1940 yıllarında onarım görmüştür. Ankara taşı ile yapılmış olan cami, kare (13,9x13,9) bir mekan üzerinde merkezi ve tek bir kubbesi ile klasik Osmanlı tarzını yansıtmaktadır. Son cemaat yeri dört mermer sütunun taşıdığı üç kubbe ile örtülüdür. Ortadaki kubbe biraz daha büyükçe, ikisi ise kısmen küçüktür. Beyaz mermerden yapılan mihrabı, mimberi ve giriş kapısı oldukça sadedir. Caminin sivri kemerli 32 penceresi, kubbenin oturduğu kasnak etrafında da 16 penceresi bulunur. Cami, avlusunda yer alan Cenabi (Hayali) Ahmet Paşa türbesi, Azimi türbesi ve bunların arkasında yer alan Osmanlı Mezarlığı ile bir külliye teşkil eder.

• Çiçekoğlu Camii
Alpaslan Mahallesi, Göztepe Sokağı’nda yer alır. Kerpiç duvarlı, ahşap hatıllı, taş kaideli, kiremit çatılı bir yapıdır. Tavan sistemi, pencere üstü yazıları, mihrabı ile tipik 17. yy sonu ve 18. yy başı Ankara camilerinin en güzel örneğidir.

• Direkli Camii
Ulucanlar Caddesi’nde Develi, Direkli ve Ceylan sokakları arasında yer alır. Çok sade görünümlü, taş kaideli, kerpiç duvarlı ve sivri kiremit çatılı bir yapıdır. Camiinin kitabesi yoktur. Mihrap stiline göre ilk yapılışı 15. yy, yenilenmesi 18. yy olan camii mihrabı haricinde bir önem taşımamaktadır.

• Eskicioğlu Camii
İstiklal Mahallesi, Eskicioğlu Sokağında yer alır. Taş kaideli, kerpiç duvarlı, ahşap hatıllı ve kiremit çatılı bir yapıdır. 1906–1907 yılları arasında tamir edilen cami, 17. yy sonu ile 18. yy Ankara camileri tipindedir.

• Hacettepe Camii
Hacettepe Sümer Mahallesi, Sarıkadın Sokağında bulunur. Kerpiç duvarlı, ahşap hatıllı, kaş kaideli ve kiremit çatılı sade bir yapıdır. Kuzeydoğuda ahşap bir minaresi vardır. Kadınlar mahfili ve tavanı son yüzyıllarda yenilenmiş olup, günümüzde üzeri yağlı boyadır. Yenilenmiş olan bu cami 14. ve 15. yy tipindeki mihrabı ile önem kazanmaktadır.

• Hacı Arap Camii
Samanpazarı semti Asker Sokağında bulunur. Taş kaideli, ahşap hatıllı, kerpiç duvarlı ve çok sade bir yapıdır. Mihrap stiline göre 14. veya 15. yüzyıldan kalma bir eser olduğu tahmin edilmektedir. Planı enine dikdörtgen olup, doğuya doğru büyütülmüştür ve minaresi yoktur. Mihraplar haricinde yenilenmiş, eski karakterini kaybetmiş bir camidir.

 Hacı Bayram Veli Camii
Bayram Sokakta Augustus Meydanında yer alır. Taş kaideli, tuğla duvarlı kiremit çatılı bir camiidir. Planı uzunlamasına dikdörtgen olan cami, doğusunda Augustos Tapınağı duvarına, güneyde Hacıbayram Türbesine dayanmıştır. Kuzeyde ve batıda haremin yarıdan fazlasını kaplayan son cemaat yeri sonradan ilave edilmiştir. Kare taş kaideli, silindirik tuğla gövdeli ve iki şerefeli minare türbenin güneydoğu duvarında yükselir. Dışta alt pencereler sivri kemerli taş nişlerle kuşatılmıştır. Alçı şebekeli üst pencereler sivri tuğla kemerlidir. Son cemaat yerinde, ayrıca dikdörtgen ara pencereler sıralanır. Son cemaat yerinin güneye bakan çıkıntı duvarında yeşil sırlı tuğlaya benzer yağlıboya ile sülüs yazı ile “Kelime-i Tevhid“ yazılıdır. Harem tek sahınlıdır ve kasetleme işçiliği ile yapılmıştır. Ahşap tavanlıdır. Kuzeyde ahşap kadınlar mahfili yer alır. Tavan, kenarlarda çeşitli çiçek desenleriyle süslü bir pervaz ile çevrilidir. Haremde duvarlar pencere üstlerine kadar, yenilenmiş olan çinilerle kaplıdır. Müezzin mahfilinin altında eski çiniler mevcuttur. Bunlar 18. yy ait Kütahya çinileridir. Kalıplama tekniği ile yapılmış olan mukarnas nişli mihrap sonradan boyanmıştır. En dışta mukarnas frizi ile kuşatılmıştır. Tepesi mazgal gibi palmet yaprakları ile taşlanmıştır. İkinci bordürde neshi yazı ile “Kelime-i Tevhid“ tekrarlanır. Üçüncü bordür, yıldızlar meydana getiren çokgenlerle doldurulmuştur. Dördüncü bordür yine “Kelime-i Tevhid” in tekrarlandığı neshi yazı ile süslenmiştir. Taklit kündekari tekniği ile yapılmış ahşap üzerine boyalı minber kaliteli bir işçilik sergiler. Camide ahşap üzerine boyalı bütün nakışlar Nakkaş Mustafa tarafından yapılmıştır. Camii Haci Bayram-ı Veli’nin torunlarından Mehmet Baba tarafından 1714 tarihinde tamir ettirilmiştir. İlk yapılışı 1427–1428 tarihlerinde olan camii, tavan, mihrap-minber işçiliği süslemesi, müezzin mahfi i altındaki çinileri ve tavan yapımı ile tamamen 17. yy sonu, 18. yy başı Ankara camilerinin karakterini kazanmıştır. Tamir kitabesi de bunu gösterir. Hacı Bayram Camii Ankara’nın en önemli camilerindendir.

• Hacı Bayram Veli Türbesi
• İbadullah Camii
• İsmail Fazıl Paşa Türbesi
• Karacabey Camii
• Karacabey Türbesi
• Kar Yağdı Türbesi
• Kesikbaş Türbesi
• Kocatepe Camii
• Kurşunlu Camii
• Tabakhane Camii
• Tacettin Camii
• Yörük Dede (Doğanbey) Türbesi
• Zincirli Camii